Defensie en de vakbonden voor defensiepersoneel hebben vandaag een arbeidsvoorwaardenresultaat bereikt voor de periode 2021 tot en met 2023. Afgesproken zijn salarisverhogingen met een totaaleffect van 8,5 procent over 3 jaar en een eenmalige uitkering van 1.750,- euro voor alle defensiemedewerkers. Verder is er een nieuw loongebouw voor militairen en gaan de belangrijkste toelagen flink omhoog. Alles bij elkaar leidt dit ertoe dat medewerkers in de lagere rangen en schalen er tot meer dan 20 procent op vooruit kunnen gaan. De bonden zullen het resultaat met een positief advies voorleggen aan hun achterban.

Een belangrijk punt is de modernisering van het oude loongebouw van Defensie. Bij overgang naar de nieuwe salaristabel ontvangen militairen de hogere salarisbedragen die bij de nieuwe tabel horen. De invoering van een nieuwe militaire salaristabel zorgt ervoor dat militairen sneller meer salaris verdienen. Dit leidt over de gehele loopbaan tot een hoger salaris. Hiermee ontstaat een aantrekkelijk perspectief, waarin langer bij Defensie blijven veel beter wordt beloond.

Niet alleen het perspectief wordt beter, ook de basis wordt steviger. Het basisloon binnen Defensie voor burgers boven de 21 jaar en militairen op functie gaat straks 14 euro per uur of meer bedragen. Hiermee is Defensie in staat om beter te concurreren op de arbeidsmarkt. Voor burgers komt daar een extra salarisverhoging bij voor alle medewerkers tot en met schaal 7.

Naast salarisverhoging zijn, om recht te doen aan operationele inspanningen, de oefentoelage en de uitzendtoelage met terugwerkende kracht verhoogd. Daarnaast is de tegemoetkoming woon-werkverkeer aanzienlijk verbeterd, en is er een thuiswerkvergoeding ingevoerd. De sociale partners hebben daarnaast afspraken gemaakt over het verbeteren van de werk-privé balans en nieuwe aanstellings- en contractvormen. Ook krijgen nieuwe plaatsingen een minimale plaatsingsduur van 3 jaar met een maximum van 7 jaar. Dit maakt Defensie een veel aantrekkelijkere werkgever.

Staatssecretaris van Defensie Christophe van der Maat is blij met het resultaat: “Het sluiten van een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord heeft topprioriteit, de minister en ik zijn dan ook blij met het resultaat dat we nu hebben bereikt. We zetten hiermee een stevige stap voorwaarts, voor de huidige en toekomstige medewerkers.” Ook de voorzitters van de bonden reageren positief. “Met dit resultaat kunnen we de toekomst met vertrouwen tegemoet zien. Dit resultaat gaat zorgen voor behoud van mensen voor de organisatie en draagt bij aan het vergroten van de operationele gereedheid van de krijgsmacht”, aldus Rob Pulles (GOV-MHB). Jean Debie (VBM): “Ik ben blij dat wij een fatsoenlijke loonsverhoging hebben afgesproken. Daarnaast is het loongebouw voor militairen en burgers met name in de lagere rangen en schalen verbeterd, wat voor velen essentieel is.” Volgens Sven Schuitema (MARVER/AFMP/FNV Overheid) ligt er een mooi resultaat. “Er is hard aan gewerkt. Het is nu aan de leden om dit resultaat te beoordelen. Ze hebben lang genoeg moeten wachten, maar ik denk dat dit resultaat het wachten waard was.” Jan Kropf (ACOM) spreekt van respect voor het personeel: “Uit dit totaalpakket blijkt respect en waardering voor het personeel van Defensie. De basis is op orde en er wordt een betere vergoeding gegeven in het geval van operationele inzet.”

De bonden laten Defensie op 7 juli weten of hun leden met de afspraken kunnen instemmen, waarna een definitief akkoord eventueel kan worden ondertekend.

Regelmatig krijgen we vragen van militairen over de hoogte van hun salaris. Ze komen er bijvoorbeeld achter dat een collega, die hetzelfde werk doet, meer verdient. We hebben het dan natuurlijk niet over een hogere reiskostenvergoeding, maar echt een hoger, vast salaris. Hoe kan dat?

Dat komt doordat de collega een ander salarisnummer heeft. Het salaris van elke militair wordt bepaald door zijn/haar rang (of stand) en salarisnummer. Je kunt de salaristabellen bekijken op onze website www.bbtv.nl. Hoe hoger het salarisnummer, hoe hoger je salaris. Maar hoe kan het nou dat een collega die hetzelfde werk doet, een ander salarisnummer heeft dan jij?

Dat heeft waarschijnlijk te maken met leeftijd, óf met ervaring/opleiding. Hoe dit werkt, staat beschreven in het ‘Inkomstenbesluit militairen’. Daarin staat:
De ‘commandant operationeel commando’ kent de militair bij aanstelling een salarisnummer (…) toe op basis van kennis en ervaring van de militair. Aan de militair van 20, 21, 22 of 23 jaar en ouder wordt bij aanstelling respectievelijk ten minste salarisnummer 1, 2, 3 of 4 toegekend.

Ben je 19 of jonger, dan begin je in principe met salarisnummer 0. Dus stel, jij bent een soldaat 1e klas van 20 jaar. Je kwam 2 jaar geleden als 18-jarige in dienst zonder ervaring. Dus kreeg je toen salarisnummer 0. Dat betekent dat je nu, 2 jaar later, salarisnummer 2 krijgt. Goed voor € 1725,39 bruto.

Je collega is 24 jaar. Hij kwam als 22-jarige in dienst en kreeg daarom salarisnummer 3. Nu, 2 jaar later, zit hij op salarisnummer 5 en krijgt hij dus € 2016,93 bruto. Dat scheelt dus € 291,54 bruto per maand.

Opleiding en ervaring
Een andere reden om bij aanstelling al een hoger salarisnummer te krijgen, is je opleiding/ervaring op het moment van jouw aanstelling. Dat kan werkervaring ergens anders zijn, of binnen Defensie, of een vooropleiding zoals de VeVa. De commandant van het OPCO beslist hierover.

Bij de landmacht zijn hier aanvullende richtlijnen voor. Die richtlijnen zeggen onder andere:
• Heb je als soldaat of korporaal een ROC/VeVa-vooropleiding met de uitstroomrichting Grondoptreden (GROP), WEB niveau 3, dan wordt het salarisnummer bij aanstelling met één vermeerderd.
• Heb je relevante werkervaring buiten Defensie, dan kan je een hoger salarisnummer krijgen, voor zover je die ervaring hebt opgedaan in de leeftijd van 24 jaar en ouder.

Simpel gezegd krijg je voor één jaar relevante ervaring 1 ‘klik’ erbij. Je moet die ervaring kunnen aantonen door het overleggen van jaaropgaven en/of salarisspecificaties. Een verklaring van een werkgever alleen is dus niet genoeg!

Ook een militair bedrijfsarts, militair huisarts en tandarts krijgen bij aanstelling een hoger salarisnummer.
In de richtlijn van de luchtmacht staat bijvoorbeeld dat als je bij aanstelling wordt bestemd voor een korporaalsfunctie en ten minste een mbo-2 diploma hebt, het salarisnummer bij aanstelling wordt verhoogd met 1 klik. Ook als je de VeVa hebt gedaan wordt een extra salarisnummer toegekend.

Wanneer je wordt bestemd voor een onderofficiersfunctie, dan wordt het salarisnummer bij aanstelling met 1 vermeerderd als je al een mbo-3 diploma hebt. Voor mbo-4 krijg je 2 klikken meer.
Als je bestemd wordt voor een officiersfunctie, geldt een verhoging met 3 (hbo-bachelordiploma), 4 (wo-bachelordiploma) of 5 (wo-master) klikken.

De luchtmacht waardeert de ervaring van herintreders met extra klikken. Alleen werkervaring vanaf 24 jaar geldt, en het moeten ten minste 12 maanden aaneengesloten zijn. Voor het 1e jaar krijg je 1 klik en daarna voor elke 3 jaar 1 klik.

Ook bepaalde specialisten krijgen bij aanstelling een hoger salarisnummer, afhankelijk van hun functiegebied. Het salarisnummer bij aanstelling kan ook worden verhoogd als er schaarste is binnen een categorie personeel.

De KLu hanteert hiervoor een lijst met zogenoemde ‘knelpuntfunctiegebieden’.
Bij de KMar geldt voor wat betreft werkervaring hetzelfde als bij de KL. Een verschil is dat bij de KMar ervaring als opsporingsambtenaar bij een politiekorps ook meetelt als ‘militaire’ ervaring.

Bij de KMar krijg je eigenlijk alleen een extra salarisnummer vanwege opleiding, als het gaat om een opleiding waar specifiek behoefte aan is (hbo/wo).

Van de KM zijn geen richtlijnen bekend.

Klikmaand
Je salarisnummer wordt in principe jaarlijks met één klik verhoogd. Dat gebeurt in de klikmaand. Welke maand dat is, vind je op je salarisstrook (linksboven, vlak onder ‘rang/schaal’). Je ziet daar ook je salarisnummer. Je zou dus denken dat als je op 0 begint, je na 7 jaar altijd salarisnummer 7 hebt. Maar toch is dat niet altijd zo. Het hoofd defensieonderdeel kan jou namelijk een hoger salarisnummer toekennen, als hij vindt dat jij daarvoor in aanmerking komt. Ook als je als korporaal van de KL of KLu wordt bevorderd tot korporaal eerste klas, wordt dat met één verhoogd.

Het hoofd defensieonderdeel kan jouw ‘klik’ ook achterwege laten. Dat zal alleen gebeuren als jij niet naar behoren functioneert.

Kun je bezwaar maken tegen je salarisnummer?
Soms. In principe kun je bezwaar maken tegen je loonstrook, ALS er in vergelijking met de vorige loonstrook iets is veranderd OF als je een betaling verwacht (bijvoorbeeld oefentoelage) die je niet op de loonstrook terugziet. Dan kun je (binnen zes weken) bezwaar maken.

Maar als jij het niet eens bent met het salarisnummer, omdat je achteraf erachter bent gekomen dat je bij je aanstelling een te laag salarisnummer hebt gekregen, dan maak je nu niet veel kans meer.

Jouw rang en salarisnummer stonden namelijk al vermeld op het aanstellingsbesluit. Dus je had tegen je aanstellingsbesluit bezwaar moeten maken. Dat had je bovendien moeten doen binnen 6 weken. Als je niet binnen 6 weken na de datum van een besluit in bezwaar gaat, komt een besluit ‘in rechte vast te staan’. Dan is het definitief.

Het heeft dus waarschijnlijk niet zoveel zin om daarna nog bezwaar te maken tegen je loonstrook, omdat je het niet eens bent met het eerste salarisnummer. Maar je kunt altijd jouw specifieke geval voorleggen aan onze juridische afdeling. Misschien is er in jouw geval nog wel iets aan te doen.

Rekest indienen
Als je bijvoorbeeld toch vindt dat je een hoger salarisnummer moet hebben, bijvoorbeeld omdat dit jou tijdens een aanname-gesprek beloofd is, dan kun je een rekest indienen. De BBTV kan je hierbij helpen. Merk je dat je geen verhoging hebt gekregen in je ‘klikmaand’, dan moet je wel (binnen 6 weken) bezwaar maken.

De belangrijkste les voor elke nieuwe lichting is dus: let bij je aanstellingsbesluit goed op of jij het salaris krijgt waar je recht op hebt! En maak dan meteen (binnen 6 weken) bezwaar als je het er niet mee eens bent. Ben je hier te laat mee, maar denk je toch kans te maken op een hoger salarisnummer, neem dan contact op met de Helpdesk van de BBTV.

De krijgsmacht biedt volop mogelijkheden om een opleiding of cursus te volgen die jouw kansen op de arbeidsmarkt vergroot. Militairen vanaf FPS Fase 2 bouwen namelijk een persoonlijk opleidingsbudget op dat aardig kan oplopen. In het Algemeen militair ambtenarenreglement (AMAR) is vastgelegd wat er allemaal wel én niet mogelijk is. In het woud van info zochten wij voor je uit wat de meest gestelde vragen over het opleidingsbudget zijn. Hieronder tref je het overzicht.

Wanneer heb ik recht op het persoonlijk opleidingsbudget?

Elke militair in FPS Fase 2 bouwt gedurende de diensttijd een opleidingsbudget op dat hij/zij kan inzetten voor het volgen van een opleiding naar keuze. De militair in FPS fase 3 die FPS fase 2 niet heeft doorlopen, krijgt de maximale opleidingsaanspraak van € 7.200. Het budget wordt nog eens aangevuld met vastgestelde bedragen aan de hand van het uitzendverleden van de militair.

Wanneer kan ik gebruikmaken van mijn persoonlijk opleidingsbudget?

Je bespreekt je studiewensen met de zogenoemde employabilitybegeleider (de nieuwe benaming voor loopbaanbegeleider) en dient daarna de aanvraag in.

Hoe vraag ik een opleiding aan?

De aanvraag kan via Selfservice - Opleiding en Kwalificeren - Opleidingsplan. Je moet dan kiezen voor de opleidingsreden ‘Persoonlijk opleidingsbudget’. Als je een opleiding uit het Persoonlijk opleidingsbudget wilt aanvragen die niet voorkomt in de opleidingstabel, kun je ook cursuscode 051213 (Persoonlijk Opleidingsbudget) gebruiken.

Hoe kan ik aanspraak maken op mijn persoonlijk opleidingsbudget?

Samen met de employabilitybegeleider ga je kijken welke mogelijkheden er zijn. De begeleider heeft inzicht in de hoogte van het budget en kan je adviseren over studietrajecten. Daarnaast overleg je ook met je commandant over de studie-aanvraag, de locatie, te declareren kosten en wanneer de opleiding plaatsvindt.

Waar kan ik vinden hoeveel budget ik heb opgebouwd?

Zowel het individueel opgebouwde budget als de opgenomen bedragen zijn zichtbaar in de Selfservice-Opleiding en in het Kwalificeren-Opleidingsplan.

Ik ben nu mbo-opgeleid en wil graag een hbo-opleiding gaan volgen; kan dat?

Ja, dat kan. De employabilitybegeleider zal met je bespreken of deze opleiding gericht is op jouw loopbaanmogelijkheden binnen of buiten Defensie. Op basis van zijn kennis van opleidingen en de arbeidsmarkt zal de begeleider je adviseren over hoe het opleidingsverzoek ingediend kan worden.

Als ik een opleiding ga volgen, kan ik dan alle kosten declareren?

De kosten van de opleiding vallen onder dit budget. Naast de kosten van de opleiding zelf (zoals inschrijvings-, college- en examengelden), komen studieboeken en leermiddelen in aanmerking die de onderwijsinstelling verplicht stelt. Ondersteunende duurzame goederen zoals een duik- of motorpak, sportabonnementen of de kosten voor een aanvraag rijbewijs die tijdens en na de opleiding een hoge waarde houden voor privégebruik, komen niet voor vergoeding in aanmerking. De onderwijsinstelling stelt tijdens de opleiding dit soort goederen veelal ter beschikking of verhuurt deze. Let op! Computerapparatuur (waaronder tablets, notebooks, internetabonnementen en randapparatuur) komen ook niet voor vergoeding in aanmerking.

Als ik al gestudeerd heb, mag ik dan ook nog gebruikmaken van mijn persoonlijk opleidingsbudget?

Ja, jouw budget voor opleiding staat los van reeds gevolgde opleidingen.

Hoeveel budget is er voor mij beschikbaar?

Hoe hoog jouw budget is, kun je in Peoplesoft opzoeken. De vuistregel: vanaf het moment van overstap van Fase 1 naar Fase 2 ga je een aanspraak opbouwen. Dat begint bij € 1.200 en kan oplopen tot € 7.200. Militairen in Fase 3 die nooit Fase 2 hebben doorlopen, hebben recht op dat laatste bedrag. Daarbovenop kun je een bedrag opbouwen dat afhankelijk is van je uitzendverleden (van € 600 tot maximaal € 2.400 extra). Je kunt dus maximaal € 9.600 opbouwen.

Ik ben nu FPS 2- of FPS 3-militair en neem op korte termijn ontslag. Mag ik dan na ontslag nog steeds gebruik maken van mijn opleidingsbudget?

Nee, je dient een opleiding aangevraagd en de kosten gedeclareerd te hebben van je budget vóórdat je met ontslag gaat als militair. Na het ontslag als militair is het namelijk niet meer mogelijk om kosten te declareren uit je opleidingsbudget.

Moet ik het opleidingsbudget terugbetalen als ik mijn opleiding niet afmaak?

In het AMAR is een uitgebreid artikel (16e) opgenomen waarin wordt aangegeven wanneer terugbetalingsverplichtingen van kracht zijn. Die zijn er namelijk in een aantal gevallen. Als het bijvoorbeeld ‘aan jou te verwijten is’ dat je uit de opleiding wordt gezet, dien je de opleidingskosten geheel of gedeeltelijk terug te betalen. Maar bijvoorbeeld ook als je uit de dienst wordt ontslagen. En zo zijn er nog wat bepalingen. Het is dus belangrijk om vóór je aan een opleiding begint, alle voorwaarden goed te bespreken met jouw employabilitybegeleider. Daarmee voorkom je nare verrassingen achteraf.

Zoals je kunt lezen, is er binnen het persoonlijk opleidingsbudget een hoop mogelijk. De eerste stap naar een opleiding begint in ieder geval altijd met een gesprek met de employabilitybegeleider. Ook zul je je opleidingswensen tijdens een loopbaangesprek moeten vastleggen in een POP (persoonlijk ontwikkelplan)-gesprek. Het is ook goed om je te realiseren dat Defensie jou in staat moet stellen om jouw opleiding (na goedkeuring) in alle redelijkheid te volgen en dat je vrij kunt krijgen om opdrachten uit te voeren en/of om te studeren, maar dat je commandant deze ‘vrijstellingen’ altijd kan intrekken als er een zwaarwegend dienstbelang is.

Maarten de Haas is met zijn 18 dienstjaren bij de BBTV een ervaren vakbondsjurist. Tijdens zijn loopbaan stond hij een keur aan defensiemedewerkers bij. We legden deze doorgewinterde meester in de rechten 5 vragen voor.

1. Welke problemen onder defensiemedewerkers zie je regelmatig terugkeren?

‘’Tussen werknemer-werkgever zie ik vaak dezelfde hete hangijzers. Als ik een top 3 moest samenstellen, staat ontslag bovenaan. Dat heeft natuurlijk een grote impact op iemands leven, en men schakelt ons dan al snel in voor advies of hulp. Daarna volgen de (slechte) beoordeling door de leidinggevende en de functietoewijzing (-> is die wel eerlijk gegaan?).’’

2. Welke problemen op de defensiewerkvloer zijn nieuw?

‘’Toen ik bij de BBTV begon, was er nog maar net internet en communiceerden we voornamelijk per telefoon en post met de leden die we bijstonden. Nu speelt ons leven zich grotendeels online af. Voorheen dacht je wel 3 keer na voordat je een brief schreef en de envelop dicht likte, nu heb je een appje of chat in no time verstuurd. Foute teksten of afbeeldingen die je misschien gedachteloos verzendt, kunnen verstrekkende gevolgen hebben doordat mensen er aanstoot aan nemen. Ik heb al verschillende defensiemedewerkers bijgestaan die zo tegen de lamp zijn gelopen.’’

3. Hang je dan meteen aan de hoogste boom?

‘’Niet in alle gevallen, maar het is goed mogelijk dat je wel wordt ontslagen. Sociale veiligheid is nu een belangrijk onderwerp en voor discriminatie geldt een zero tolerance-beleid. Maar ook als er geen ontslag volgt, is de (sociale) impact vaak groot voor de militair.’’

4. Na ‘The Voice’ komen er veel gevallen van grensoverschrijdend gedrag naar buiten. Binnen Defensie ook?

“Het verschil met The Voice is dat er binnen Defensie al veel langer aandacht is voor sociale veiligheid. Dat neemt niet weg dat grensoverschrijdend gedrag nog steeds voorkomt. John de Mol werd aangepakt omdat hij zei dat er voldoende loketten zijn waar vrouwen zich kunnen melden. Die loketten zijn er binnen Defensie ook, maar het gaat er uiteindelijk om dat er een cultuur ontstaat waarin zulk gedrag niet meer getolereerd wordt. En dat proces zal tijd kosten”.

5. Welke tips heb je?

‘’Zorg dat je de weg weet als je tegen problemen aanloopt. Wij kunnen je ook helpen het goede spoor te vinden. En daarnaast: denk goed na wat je van jezelf laat zien op social media, van Instagram tot LinkedIn. Je bent zichtbaarder dan je denkt.’’

Een aantal BBTV-leden zit op dit moment in Litouwen (als onderdeel van de enhanced Forward Presence). Sommigen vragen zich af of ze na terugkomst recht hebben op de veteranenstatus. Een meer dan logische vraag, want deze militairen en hun collega’s worden 6 maanden lang in het buitenland ingezet. Ze bereiden zich erop voor als een missie, het wordt beleefd als een missie en het thuisfront ervaart het als een missie. Maar is het dat ook? En krijg je dan de veteranenstatus na afloop?

De Tweede Kamer heeft in de Veteranenwet vastgelegd wanneer een persoon de veteranenstatus krijgt toegekend. Volgens die wet is een veteraan:

‘’De militair, de gewezen militair, of de gewezen dienstplichtige, van de Nederlandse krijgsmacht, dan wel van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, en ook van het vaarplichtig koopvaardijpersoneel, die het Koninkrijk der Nederlanden heeft gediend onder oorlogsomstandigheden dan wel heeft deelgenomen aan een missie ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde voor zover deze missie bij regeling van Onze Minister is aangewezen.”

Met andere woorden, kort door de bocht samengevat: een veteraan is een militair (actief of uit dienst) die onder oorlogsomstandigheden of in een internationale rechtsorde-missie heeft gediend.

De vraag is nu: wordt de enhanced Forward Presence (eFP) in Litouwen als zodanig aangemerkt? Het antwoord daarop is kort: nee.

Om de veteranenstatus te krijgen moet de inzet dus onder oorlogsomstandigheden hebben plaatsgevonden of ter handhaving of bevordering van de internationale rechtsorde (ook wel peacekeeping genoemd). eFP is een gezamenlijke NAVO-verdediging binnen het bondgenootschap en valt daardoor niet onder de gestelde eisen uit de Veteranenwet. Een officiële uitzending of missie is het dus niet, ook al voelt dat misschien wel zo.

Erkenning en waardering

Om personeel dat in Litouwen is ingezet tóch te eren met erkenning en waardering, heeft de minister van Defensie (met terugwerkende kracht) besloten om herinneringsmedailles uit te reiken. De Commandant der Strijdkrachten reikte in 2021 het eerste eremetaal uit aan de in 2017 en 2018 ingezette defensiecollega’s. De rest – inmiddels zo’n 3000 militairen – kregen en krijgen de medaille bij de eigen eenheid.

Op 27 januari 2022 heeft de hoogste ambtenarenrechter, de Centrale Raad van Beroep, een belangrijke uitspraak gedaan over het beroep van een groep cadetten.

Ze waren in beroep gegaan omdat ze na afronding van hun Korte Officiersopleiding (KOO) én vóٕór het begin van hun Vaktechnische Opleiding (VTO) waren bevorderd tot vaandrig/kornet en niet tot tweede luitenant. De reden hiervoor was dat cadetten die de Militair Wetenschappelijk Opleiding afronden, vóór aanvang van hun VTO wel meteen tot tweede luitenant worden bevorderd. De Raad stelde vast dat op het moment van afronding van de KOO en MWO dezelfde eindeisen gelden en ook dat de VTO voor zowel KOO- als MWO-cadetten hetzelfde is. Daarom is het in strijd met het gelijkheidsbeginsel dat KOO-cadetten na afronding van de KOO niet ook meteen tot tweede luitenant worden bevorderd. We adviseren om KOO-cadetten die nog bevorderd moeten worden of die al bevorderd zijn, te mailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. We zullen u dan verder adviseren.

(Foto: sgt Cristian Schrik)

Defensie en de vakbonden hebben de ambitie uitgesproken om voor de zomer tot een arbeidsvoorwaardenresultaat te komen.

Met het aantreden van een nieuw kabinet en het gesloten regeerakkoord zijn de omstandigheden om dat mogelijk maken gewijzigd. De veranderingen ten opzichte van vorig jaar bieden voldoende perspectief om de gesprekken te hervatten. Dit is de uitkomst van het sectoroverleg Defensie, dat op uitnodiging van de staatssecretaris op 8 februari heeft plaatsgevonden.

Zowel Defensie als de vakbonden onderkennen het belang om op korte termijn zichtbare stappen te laten zien aan het defensiepersoneel op het gebied van loonontwikkeling en de ontwikkeling van een nieuw loongebouw. Volgende week vinden de eerste verkenningen plaats over welke onderwerpen een nieuw akkoord moet bevatten.

(Foto: Phil Nijhuis)

Defensie heeft in september 2021 een voorstel gedaan betreffende de Aanstellingspremies en rijbewijsmaatregel voor het jaar 2022. Niet alle bonden waren enthousiast over het voorstel. Maar omdat 2022 met rasse schreden naderde, hebben ze medio december toch maar hun fiat gegeven. Daarmee zijn de hieronder volgende premies een feit.

De nieuwe oorlogsfilm Do not hesitate is de Nederlandse inzending voor Beste Internationale Film voor de Oscars van 2022. Do not hesitate is een indringende psychologische thriller, waarin drie jonge militairen worden uitgezonden naar het Midden-Oosten. De acteurs hebben geen defensie-achtergrond, en kregen daarom maandenlang de tijd om zich op hun militaire rol voor te bereiden. Maar hoe maak je van acteurs ‘echte’ militairen? XRcise interviewde aanstormend acteur Joes Brauers (22), die een van de hoofdrollen vertolkt.

Gefeliciteerd, de film is in première gegaan en staat op de longlist voor de Oscars. Hoe heb je de afgelopen tijd beleefd?

Joes: ‘’Ja, echt geweldig. De film wordt goed ontvangen in de pers en door het publiek (Do not hesitate krijgt in de meeste grote kranten 4 sterren, red.). Daar ben ik oprecht heel blij mee. Tegelijkertijd baal ik ook dat de corona-maatregelen nu veel mensen buiten de bioscoop houdt. Maar de eerste reacties zijn lovend, en het maakt veel los, ook onder (families van) veteranen. Heel bijzonder om te zien.’’

Je kreeg van de regisseur vooraf de opdracht om in 10 maanden tijd te transformeren in korporaal Erik; de militair die je in de film speelt. Waarom vond hij dat belangrijk?

‘’Regisseur Shariff Korver zei: kom na de voorbereidingsperiode niet als ‘een militair’ op de set, maar als ‘militair Erik’. Hij vertelde met andere woorden dat ik geen ‘soldaatje moest gaan spelen’ in de film. Dat werkt niet. Omdat je als acteur zonder defensie-ervaring al zo veel moet leren over het militair-zijn, ben je snel geneigd om je alleen daarop te focussen. Maar dan vergeet je van de militair óók een mens te maken. Dan krijgt de rol geen karakter.’’

Hoe ben je je gaan voorbereiden?

‘’Op verschillende manieren. Ik ben flink aan kracht- en conditietraining gaan doen, om er fysiek als een fitte militair uit te zien. Ik kwam uiteindelijk 8 kilo in spiermassa aan. Maar we hebben ook met verschillende veteranen gesproken, om uit de eerste hand verhalen over uitzendingen te horen. Daarnaast hebben we veel filmmateriaal en documentatie van Defensie bekeken om te zien hoe de opleidingen in elkaar zitten, hoe militairen zich voorbereiden op een missie en hoe ze van een uitzending terugkomen. Ik heb uiteindelijk tientallen docu’s gezien, zoals ‘De uitverkorenen’ over het Korps Mariniers bijvoorbeeld. Ik keek dan wat voor soort jongens ik voorbij zag komen, wat hun drijfveren zijn, en hoe ze onderling communiceren. Maar ook wat voor type militair de opleiding haalt en welk niet en wat het nou eigenlijk betekent om ‘geschikt’ te zijn. Door goed te observeren, kon ik mijn personage langzaam vormgeven.’’

Je kreeg als voorbereiding ook een militaire training. Hoe zag dat eruit?

‘’De filmmaatschappij had een militair adviseur ingehuurd; oud-commando Wesley de Blij. Hij is als militair en beveiliger meerdere keren in Afghanistan geweest. Met hem hebben we wekenlang gerepeteerd om alle militaire handelingen in de film zo echt mogelijk te laten lijken. We hebben samen patrouilles gelopen, wapenhandelingen verricht en zelfs een kip geslacht tijdens een survivalinstructie. Vooral het omgaan met onze persoonlijke wapens was belangrijk, want die heb je natuurlijk de hele tijd om je lijf hangen in de film – net als in de realiteit. We hebben eindeloos met de wapens gelopen; hoe hou ik het vast, hoe maak ik het schoon, hoe zorg ik dat ik het wapen nevernooit op een van mijn maten richt. We moesten het bewustzijn ontwikkelen dat je áltijd weet waar je loop heen wijst.’’

Werd je na al die voorbereidingen ook langzaam de ‘militair Erik’, die je in de film wilde zijn?

‘’Het viel me op dat de jongens en meiden die voor Defensie gaan werken, op jonge leeftijd in een superprofessionele en gestructureerde organisatie terechtkomen. De discipline en toewijding die ze opdoen, zetten ze in om iets te betekenen voor de wereld, om anderen te helpen en om te kunnen ingrijpen tijdens noodsituaties. Die mindset wilde ik als belangrijkste eigenschap in mijn personage stoppen. Erik moest voor mijn gevoel écht iemand zijn met een sterk moreel kompas, die het verschil wil maken en daar ook naar handelt. Daarnaast had de scriptschrijver bedacht dat Erik ook drummer is. En om daar feeling mee te krijgen, ben ik drumlessen gaan nemen. Ik vond het idee goed gevonden van de schrijver, want het leger heeft, net als drummen, ook een soort ritmische structuur. Eriks manier van bewegen en motoriek lijken dan ook op die van een drummer, en daarom trommelt hij met z’n vingers overal op. Door die details kon ik het personage meer en meer gestalte geven.’’

In de film kom jij met twee collega’s (de militairen Roy en Thomas) vast te zitten in woestijngebied nadat jullie pantservoertuig het begeeft. Vervolgens breekt – zonder het plot weg te geven – de pleuris uit. Waar gaat de film volgens jou over?

‘’Wij, de drie jonge militairen, zijn goed getraind en helemaal klaar voor onze uitzending, maar komen tijdens een actie buiten de poort in een situatie terecht, die van alle training afwijkt, en we moeten improviseren. We zijn van de buitenwereld afgesneden en moeten volledig zelfstandig handelen. De film gaat over verantwoordelijkheid nemen, en over twijfel. In een crisissituatie krijg je als manschap orders en ligt de verantwoordelijkheid uiteindelijk niet bij jou, maar wat als dat ineens wel zo is, omdat er geen commandant of kader meer is? Wat doe je in nood, als je het zware gewicht van de juiste beslissing op je schouders voelt drukken? Daar gaat de film in mijn ogen over.’’

Lees het volledige interview in de volgende XRcise (nummer 139, verschijningsdatum 24 december).

De film Do not hesitate draait na de lockdown weer in de bioscopen.